‘Các yếu tố hỗ trợ tăng trưởng lợi nhuận ngành ngân hàng không bền vững’

Công ty phân tích dữ liệu FiinGroup vừa công bố báo cáo cập nhật kết quả kinh doanh quý IV và cả năm 2020 của các doanh nghiệp niêm yết. Trong đó, toàn bộ 3/3 ngành thuộc khối tài chính (ngân hàng, bảo hiểm và dịch vụ tài chính) có doanh thu và lợi nhuận cùng tăng trưởng tốt trong quý IV cũng như cả năm 2020

Ở nhóm ngân hàng, tăng trưởng lợi nhuận chủ yếu đến từ việc mở rộng tỷ lệ thu nhập lãi cận biên (NIM) do lãi suất cho vay chưa giảm tương ứng với lãi suất huy động. Việc trích lập dự phòng rủi ro cũng thấp hơn thực tế nhờ Thông tư 01 và một số ngân hàng ghi nhận một phần lợi nhuận từ hợp tác độc quyền phân phối bảo hiểm, đầu tư chứng khoán.

Trong đó, nhiều ngân hàng tư nhân ghi nhận lợi nhuận tăng trưởng tốt hơn nhóm quy mô lớn, điển hình là Techcombank (tăng 23%), ACB (tăng 27,8%), VIB (tăng 42,1%) và ngân hàng mới niêm yết OCB (tăng 37%).

Theo FiinGroup, các yếu tố hỗ trợ tăng trưởng của nhóm ngân hàng không mang tính “bền vững” và có thể là rủi ro đối với lợi nhuận năm 2021. Nguyên nhân là lãi suất huy động tiếp tục giảm, Ngân hàng Nhà nước đang sửa Thông tư 01 theo hướng siết chặt hơn các quy định về trích lập dự phòng và động thái chấn chỉnh hoạt động kinh doanh bảo hiểm.

Với nhóm bảo hiểm, nhờ chi phí trích lập dự phòng và chi phí hoạt động giảm, lợi nhuận kế toán quý IV và cả năm tăng mạnh, chủ yếu đến từ các công ty bảo hiểm phi nhân thọ (PVI, BIC, ABI, và PTI).

Tăng trưởng lợi nhuận còn có sự đóng góp đáng kể từ lãi kinh doanh cổ phiếu. Đơn cử như PVI, thu nhập tài chính tăng 38,4%, trong đó lãi từ kinh doanh cổ phiếu chiếm gần 40% và gấp ba lần cùng kỳ.

Trong nhóm chứng khoán, tăng trưởng trong năm 2020 phần lớn đến từ thanh khoản gia tăng nhờ sự tham gia tích cực của nhà đầu tư cá nhân, và đẩy mạnh cho vay giao dịch ký quỹ.

Theo đó, giá trị giao dịch bình quân trên HOSE năm 2020 gấp 5 lần cùng kỳ. Trong khi đó, tại thời điểm cuối quý IV, dư nợ cho vay margin của các công ty chứng khoán đã tương đương 5,1% giá trị vốn hóa đã điều chỉnh theo free-float, tăng từ mức 2,7% tại cuối quý I/2018 (hơn 1 tuần trước khi VN-Index đạt đỉnh).